Het belang van nakijken
Nakijken vinden we allemaal erg belangrijk. Maar wat is het doel van nakijken? Naast peilen of jouw instructie goed ontvangen is, is het onder andere dat het kind inzicht krijgt in zijn leren. Als ik als leerkracht alles nakijk kom ìk daarachter maar het kind zelf niet. Dan geef ik ze op een presenteerblaadje: ‘Dit deed je goed, dit, dit en dit deed je fout.’ Als de leerlingen zelf nakijken komen ze er zelf achter welke fouten ze hebben gemaakt. Dit geeft een stukje inzicht, soms schatten ze zichzelf namelijk verkeerd in. (‘Huh, ik dacht dat ik dit goed had’) Daarna is de kunst dat zij leren: ‘Wat doe ik met deze fouten?’
De inrichting van mijn nakijktafel/muur
Het zelf nakijken is een belangrijk onderdeel van de les.De nakijktafel/muur is dan ook zo ingericht om dit zo effectief en makkelijk mogelijk te maken voor de leerlingen. Op de muur hangen plastic insteek hoezen waar ik de nakijkbladen (of soms nakijkboekjes) van de desbetreffende les hang. Zo kunnen alle 3 de leerlingen die daar staan (er mogen max. 3 leerlingen tegelijk nakijken) het goed zien. In de zwarte bakken rechts liggen werkbladen met eerder aangeboden doelen en altijd het recente doel. De kinderen kunnen zo op ieder moment zelf kiezen om nogmaals te oefenen. Deze bakken worden steeds aangevuld. Onderin liggen per vak mapjes met de nakijkvellen van deze werkbladen. Wanneer ik een nieuw werkblad neerleg, stop ik daar het nieuwe antwoordblad in.
Kijk ik zelf dan niet meer na?
Jawel. Ik doe steekproeven, kijk vooral tijdens het werken met ze mee en kijk bij bepaalde dingen wel volledig zelf na zoals stelopdrachten. (Nadat ze elkaars werk hebben nagekeken) Maar naar mijn mening zijn al die stapels nakijken onnodig en niet effectief. Wanneer ik als leerkracht, na schooltijd alles nakijk en de volgende dag het schrift pas op de tafel ligt, is het kind zijn hele denkproces alweer vergeten. Bewezen is dat er het meest geleerd wordt van feedback binnen het proces. (o.a. Hattie & Timperley, 2007; sluijsmans e.a., 2013;William & Leahy, 2015) Feedback wanneer het kind ermee bezig is, op dat moment. Het is niet nuttig als er niets gedaan wordt met die fouten. ‘Oh, ik had 5 fout, jammer’ daar wordt niets van geleerd. Ik zeg niet voor niets altijd: I LOVE FOUTEN. Ik leer mijn leerlingen dat ze pas echt leren wanneer ze kritisch kijken naar hun fouten: ‘Waarom was dit fout?’ en ‘Bij welke stap ging het verkeerd’ daarna: ‘Hoe moet het dan wel?’ en: ‘Wie kan mij hierbij helpen?’ Ze moeten zichzelf constant afvragen: ‘Snap ik het nu?’ Na het maken van het werk kijken ze dus zelf na en bespreken hun fouten met een klasgenoot of met mij. Klakkeloos antwoorden overschrijven is dan ook zinloos. Bij een nieuwe klas merk ik dan ook snel dat dit ook echt niet meer gebeurt. Want wat moet je met een goed overgeschreven antwoord? Ik vertel altijd dat ik juist trots ben wanneer ik zie dat een kind zijn fouten na loopt en navraag doet.
Naast mijn nakijktafel staan de 3 bekende bakken met daarop: 0,1,2 fout – 2,3,5 fout – meer fout. Nadat de kinderen hun werk nagekeken hebben, de fouten bekeken hebben en uitgebreid verbeterd hebben, leggen ze het werk in deze bakken. Zo weet ik hoe het werk gemaakt is, ook nadat het verbeterd is. (Verbeteren na de fouten telt niet meer als ‘goed’ zodat ik de juiste informatie krijg) N.a.v. het gemaakte werk bekijk ik wat ik de volgende les doe. Daarbij kijk ik dus vooral wat mijn leerlingen nodig hebben. Als ik zie dat er veel fouten gemaakt zijn, ga ik de volgende dag verder met instructie en werk op niveau. Als de meerderheid 0, 1 of 2 fout had, kan ik een stap verder binnen dit leerdoel of door met een ander leerdoel. Ik ben dus constant bezig met peilen. Dat de kinderen zelf nakijken maakt dat ik deze tijd kan steken ik het voorbereiden van goede, passende lessen. Win-win dus.
– Hoe geef jij het zelfstandig nakijken vorm?
